Wie bij Bewegen in de Openbare Ruimte nog steeds denkt aan een speeltuin met een wipkip, glijbaan en een schommel heeft een flinke inhaalslag te maken. Bewegen in de openbare ruimte kan een stuk spannender, creatiever en verrassender ingevuld worden, ontdekten de deelnemers vrijdag 21 september tijdens de inspiratietour door Friesland, Groningen en Drenthe. De tour langs tien praktijkvoorbeelden georganiseerd door Kennislab BIOR Noord leverde volop gesprekstof en ideeën op.
Kinderen een veilige speelruimte bieden, een actieve leefstijl voor volwassenen stimuleren of de zelfstandigheid van ouderen op hoge leeftijd vergroten: er zijn tal van redenen om de leefomgeving beweegvriendelijker in te richten. Met de komst van de Omgevingswet wordt wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving gebundeld. “Deze wet biedt kansen om sport en bewegen een integraal onderdeel van ruimtelijke ontwikkelingen te laten zijn”, vertelt Anita Bakker van Sport Fryslân. “Voor ons aanleiding om een inspiratietour te organiseren langs inspirerende praktijkvoorbeelden in de drie noordelijke provincies om bestuurders, ondernemers en beleidsambtenaren te laten zien wat er mogelijk is.”
Living on the edge
Dat deze mogelijkheden grenzeloos zijn, bleek wel tijdens het eerste bezoek aan Green Planet in Pesse. Dit moderne tankstation wil niet alleen in de vorm van brandstof energie leveren aan haar bezoekers, maar zoekt bovendien naar uitdagende bewegingsmogelijkheden in de vorm van avonturenpark Green Edge. “Wij geloven in de verbondenheid van mens en natuur”, legt eigenaar en initiatiefnemer Edward Doorten uit. “Met een beleef- en speelbos, een boomtoppenpad en een uitkijktoren zorgen we dat je je energie kwijt kunt in de natuur, maar dat je hier ook nieuwe energie van krijgt. We zijn ervan overtuigd dat er meer mogelijk is dan je denkt, zolang je maar zoekt naar samenwerking.”
Zoektocht in het spanningsveld
Zoeken naar samenwerking is ook bij Taribush in Dwingeloo de sleutel tot succes. Ondernemers Martijn Wolting en Harrie Kerssies ontwikkelden in Nationaal Park Drents-Friese Wold hun evenementenbedrijf, dat zich focust op buitenactiviteiten in de natuur. “De natuur is een essentieel onderdeel voor ons bedrijf”, benadrukte Harrie. “Jaarlijks organiseren we zo’n 400 activiteiten. Daarbij is er altijd een spanningsveld tussen natuur en recreatie. Het is voor ons dan ook noodzaak om subtiel te opereren binnen dat spanningsveld en goede contacten te onderhouden met direct betrokken partijen als Staatsbosbeheer. Goed contact is onmisbaar.”
Waar Staatsbosbeheer zich van oudsher voornamelijk richtte op de beschermende taken, verschuift de focus steeds meer naar beleven en benutten, vertelt boswachter Marieke de Boer. “Er kloppen regelmatig mensen met leuke ideeën bij ons aan. Van ondernemers tot vrijwilligers die activiteiten willen organiseren op onze terreinen. Wij kijken terreinafhankelijk wat er mogelijk is en welke doeltypes er op het terrein liggen. Daar waar mogelijk doen we ons best om leuke beweeg- en beleefinitiatieven mogelijk te maken. Wij willen dat niet in de weg staan.”
Buiten de gebaande paden
Dat goed contact mooie resultaten kan opleveren, weet ook Bianca Grote Beverborg van Kiemkr8. Samen met recreatieondernemers uit vijf gemeenten in Zuidwest Drenthe ontwikkelde ze diverse projecten, waaronder de realisatie van een Nature game, Glow-fietspaden en diverse sportevents om de regio Zuidwest Drenthe te profileren als het grootste buitensportpark van heel Nederland. “Door de handen ineen te slaan als vijf gemeenten, kun je veel meer bereiken en elkaar versterken”, benadrukte ze. “Je ontdekt dat je netwerk veel groter wordt wanneer je buiten de gebaande paden durft te stappen.”
Die gebaande paden waren exact de aanleiding voor het Levend Ganzenbord in Appelscha. Met de aanleg voor een betonnen mindervalidepad langs de Bosberg, ontstond bij De Jongens van Outdoor het plan om hier een ganzenbordspel van te maken. “We hebben een oudhollands spel in een nieuw sexy jasje gestoken.” Samen met de Historische Vereniging Appelscha, de gemeente en Staatsbosbeheer werden de krachten gebundeld en ontstond er een spel, dat wandelaars via een app kunnen spelen. De reacties zijn louter positief. “Het spel is laagdrempelig en iedereen kan meedoen, zodat we jong én oud in beweging krijgen.”
Punt van kritiek
Opvallend punt van kritiek was echter de tegenstand die De Jongens van Outdoor ondervonden om als commercieel ondernemer in aanmerking te komen voor subsidies bij overheidsinstellingen. “Wat is er mis met initiatieven die naast beweegplezier ook geld opleveren”, vroeg De Roos zich hardop af. “Wanneer is commercieel een vies woord geworden?” Arjo Eggink, beleidsambtenaar bij de Provincie Groningen, herkent het struikelblok. “Als provincie doen wij daar niet moeilijk over. Ieder initiatief dat bewegen stimuleert, van welke partij dan ook, verdient onze steun.”
Eggink was na afloop erg te spreken over de voorbeelden die tijdens de inspiratietour aan bod kwamen. “Het heeft ons extra ideeën gegeven over wat er nog meer mogelijk is op het gebied van bewegen in openbare ruimte. Wij zitten regelmatig met mensen aan tafel die plannen hebben. Met de voorbeelden van de inspiratietour in ons achterhoofd, kunnen we hen wellicht op het juiste spoor brengen door ze in contact te brengen met deze initiatiefnemers. Zo open je nieuwe deuren, waar je voorheen het bestaan niet van wist.”
De Bewegende Stad
Dat Groningen al volop goede voorbeelden in huis heeft, bewees de tour langs de Urban Gym aan de Oosterkade, het stadsstrand en het freerunningparcours aan de Vrydemalaan, het basketballcourt ‘t Verzetje en de Stadsparkbootcamptuin.
“Met ‘De Bewegende Stad’ heeft de stad Groningen een eigen visie ontwikkeld op de inrichting van de sportieve en speelse openbare ruimte”, vertelde Jessica Oude Sogtoen van Huis voor de Sport Groningen en eveneens tijdelijk werkzaam voor de gemeente Groningen. “De inrichting van de omgeving om het aantrekkelijk te maken voor wonen, werken en leven vraagt om een integrale benadering waar bewegen onderdeel van is.”
Die integrale benadering vergt van beleidsambtenaren dat ze elkaar vanuit verschillende afdelingen (RO, gezondheid, sport, recreatie & toerisme) al in een vroeg stadium moeten ontmoeten. “Maar dat geldt ook voor de mensen waar deze plekken voor worden ontworpen, namelijk de inwoners zelf”, benadrukte Oude Sogtoen. “Vergeet niet om altijd verbinding te maken tussen de aanwezige voorzieningen (hardware) en de activiteiten die je er organiseert (software), waarbij de gebruikers centraal staan. Op die manier geef je zinvol invulling aan bewegen in de openbare ruimte.”
Win-win-situaties
De verschillende voorbeelden en verhalen lieten de deelnemers zien hoe de omgeving het decor kan zijn voor inspirerende nieuwe ideeën. Samenwerking blijkt daarbij het toverwoord, concludeerde ook beleidsambtenaar Peter Helmus.
“Bij de nieuwe Friese gemeente Waadhoeke zijn we op dit moment bezig met het vormgeven van ons beleid voor bewegen. Daarin willen we bewoners en gebruikers meer inspraak geven, zodat we samen met een plan komen. De voorbeelden die ik tijdens de inspiratietour heb gezien, bewijzen dat zo’n samenwerking alleen maar win-win situaties oplevert. Hier krijg je volop nieuwe energie van.”
Ook Hans de Lang, bestuurder bij Sport Drenthe, was enthousiast. “Ik zag ook veel nieuwe initiatieven die ik nog niet kende, dat is heel waardevol.” Tegelijkertijd merkt hij dat er ondanks de vele goede initiatieven nog volop werk aan de winkel is. “Het blijft een uitdaging om mensen in de buitenruimte aan het bewegen te krijgen. De inspiratietour heeft ons laten zien dat we op de goede weg zitten. Maar we zijn er nog niet.”
